Tiểu luận “Nội dung cơ bản về phép biện chứng trong tác phẩm Biện chứng của tự nhiên “.

MỞ ĐẦU
1. Lý do và tính cấp thiết của đề tài
Ăngghen không chỉ là một nhà cách mạng, một lãnh tụ vĩ đại của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, một nhà khoa học, một nhà triết học xuất sắc… Người đã cùng Mác tạo nên một bước ngoặt cách mạng trong lịch sử tư tưởng của nhân loại. Những tác phẩm mà Mác – Ăngghen để lại đã chứng tỏ điều đó, đặc biệt với tác phẩm “Biên chứng của tự nhiên” là một minh chứng sinh động cho nhận định này.
Tác phẩm “Biện chứng của tự nhiên” của Ăngghen được viết vào những năm 1873-1883, phần bổ sung của tác phẩm được viết vào những năm 1885-1886. Đây là Một tác phẩm chưa được hoàn thành, được viết dưới các bài tản mạn, các trích đoạn, bản thảo… Khi ông còn sống , những tài liệu liên quan đến tác phẩm chưa được công bố. Sau khi ông qua đời 30 năm, tác phẩm đã được xuất bản lần đầu tiên bằng tiếng Nga, tiếng Đức ở liên Xô ( tức là năm 1925).
“Biên chứng của tự nhiên” ra đời trong hoàn cảnh sau: Công xã Pari (1871) thất bại đã đánh dấu thời kỳ đi xuống của phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản, nhưng nó cũng giúp giai cấp vô sản rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu, và là cơ sở thực tiễn xã hội giúp C.Mác và Ph.Ăngghen khái quát và phát trển lý luận của mình. Khoa học tự nhiên có những bước phát triển mạnh mẽ. Hàng loạt các phát minh của khoa học tự nhiên đã ra đời tạo ra bước ngoặt cách mạng trong khoa học tự nhiên, tiêu biểu nhất là ba phát minh vĩ đại: ” Đinh luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng”; ” Thuyết tiế n hoá”; ” Thuyết tiến hoá”. Những thành tựu khoa học tự nhiên đã chứng minh sự phát triển trong thế giới khách quan là vô cùng, vô tận, đồng thời nó cũng cho con người thấy rằng thế giới nằm trong mối liên hệ phổ biến, liên hệ giữa vô cơ và hữu cơ, giữa chất sống và chất không sống,, giữa động thực vật và môi trường… Đó là những nguyên lý cơ bản của phép biên chứng. Những thành tựu của khoa học tự nhiên hiện đại đã đạt được cho đến lúc bấy giờ đã chứng tỏ bằng lý luận nhân thức và phương pháp siêu hình từ lâu đã từng giữ vị trí thống trị trong khoa học không còn phù hợp nữa.
Trước hoàn cảnh nói trên, Ăngghen đã viết tác phẩm “Biên chứng của tự nhiên” với mục đích trước hết là phân tích, tổng kết những thành tựu mới của khoa học tự nhiên, từ đó giải quyết những vấn đề quan trọng của triết học và khoa học tự nhiên, xây dựng hệ thống quan niệm biện chứng về giới tự nhiên cả về thế giới quan và phương pháp luận khoa học. Tác phẩm không chỉ là biểu mẫu của chủ nghĩa duy vật mà còn là biểu mẫu của phép biên chứng duy vật.
Tác phẩm “Biện chứng của tự nhiên” bàn nhiều đến vấn đề từ tự nhiên đến lịch sử, từ lịch sử của khoa học đến lịch sử của phép biện chứng, từ quan niệm về vận động của vật chất đến các phcs thảo sơ thảo về vận động xã hội. Song, mục đích của tác phẩm chủ yếu tập ở chính tên gọi của nó “Biện chứng của tự nhiên”. Ăngghen đã phân tích phép biện chứng khách quan trong tự nhiên, mối liên hệ giữa tư duy khoa học cũng như những thành tựu của nó với tư duy triết học, tính định hướng của phép biện chứng duy vật đối với khoa học, tự nhiên. Phép biện chứng duy vật với tư cách là nhận thức và cải tạo thực tiễn đã được Ăngghen phân tích và trình bầy một cách khoa học, thuyết phục bởi những lập luận và dẫn chứng xác đáng. Việc nghiên cứu và làm rò những tư tưởng cơ bản về phép biện chứng trong tác phẩm này một mặt giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về phép biện chứng duy vật, vận dụng phép biên chứng duy vật trong hoạt động nhận thức và cải tạo thế giới một cáhc có hiệu quả. Mặt khác việc nghiên cứu đó giúp chúng ta đấu tranh chống lại những luận điệu xuyên tạc hòng bác bỏ phép biện chứng duy vật của những lực lượng cơ hội và phản động, góp phần vào việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung, phép biện chứng duy vật nói riêng… Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Nội dung cơ bản về phép biện chứng trong tác phẩm Biện chứng của tự nhiên “.